Wapenschild van Valencia: ken zijn geschiedenis

Een van de kenmerken van het tweemaal duizendjarige Valencia is het wapen. Daarin worden diverse historische voorvallen weergegeven, sommige gerelateerd aan veroveringen en veldslagen die het karakter van de stad hebben gevormd, weerspiegeld in het meest prominente symbool, getuige van vervlogen tijden die met de heraldiek erin zijn gebeiteld.

Het schild dat we vandaag kennen, was niet altijd zo. Het eerste embleem van de Romeinse Valentia, vóór de oprichting door veteranen van de Lusitaanse veldtochten, bestond uit een hoorn des overvloeds omringd door bliksemschichten. En later, tot ver in de 14e eeuw, was het symbool een ommuurde stad tussen de golven, verwijzend naar de nabijheid van de Middellandse Zee. 

Momenteel bestaat het uit een ruitvormig wapen (“cairó”, in heraldisch jargon) met vier karmijnen stokken (in een felrode kleur) op een gouden oppervlak. Deze elementen werden aanvankelijk overgenomen van het koninklijke teken van Aragón, de officiële vlag van het koninkrijk, door de jury's van de gemeenteraad in 1377, nadat ze hadden besloten het wapen van de koning over te nemen. 

Al snel verleende de vorst Pedro IV de Ceremonieuze het privilege om nieuwe vlaggen toe te voegen ter ere van de moed van Valencia in de oorlog die bekend staat als die van de twee Pedros (een Castiliaans-Aragonees geschil tussen 1356 en 1369). Hij maakte het geheel af met de koninklijke kroon en voegde de twee letters L toe, die in het onderste deel te zien zijn, een verwijzing naar de twee gelegenheden waarin de stad “loyaal” bleef ondanks diverse belegeringen. 

De vleermuis die zich in het bovenste deel van het wapen bevindt, zou oorspronkelijk de vibra of draak kunnen zijn die typerend is voor sommige steden van de Kroon van Aragón. De vleermuis is geïnstitutionaliseerd in de zeventiende eeuw. Hoe het ook zij, tegenwoordig wordt het dier vaak geassocieerd met Valencia, als boegbeeld van de stad. Dat komt voor een deel door een oude legende: de vleermuis zou zo slim zijn geweest de legerscharen van Jaume I de Veroveraar die aan het bivakkeren waren te waarschuwen dat er een verrassingsaanval van de moslims ging komen.  

De lauriertakken die het wapen omringen zijn een veel latere concessie van Ferdinand VII, als eerbetoon aan het verzet van Valencia tegen de aanval van de Napoleontische troepen van generaal Bon Adrien Jeannott de Moncey. De inname van de stad werd afgeslagen en zo werd een andere mijlpaal van militaire moed weerspiegeld in het gemeentelijke wapen. 

Waar vind je het wapen?

Het wapen maakt deel uit van het beeld van Valencia en symboliseert met trots de persoonlijkheid van de stad gedurende haar meer dan twee millennia bestaansgeschiedenis. Zo is het te vinden in tal van gebouwen en op emblematische plaatsen, zoals op de gevels van La Lonja de la Seda (de Zijdebeurs), het treinstation Estación del Norte, de markt Mercado de Colón of het stadhuis; in de ramen van de Centrale Markt; in de koepel van het postkantoor; op de poorten van de torens Torres de Quart; aan de voet van het standbeeld van Jaume I in de Parterre; in het park Jardín del Turia (met bloemen gevormd), in de buurt van het Palau de la Música en zelfs op de riooldeksels op straat!